Welke omvormer is de beste?

De omvormer is het kloppende hart van de zonnepanelen installatie.

De levensduur van een omvormer is beduidend lager dan de zonnepanelen. Zonnepanelen werken zeker verder voor 25 jaar met vrij weinig rendementsverlies. Dit is niet het geval van een omvormer. De meeste omvormers hebben een levensduur van 8 tot 12 jaar. Daarna zijn ze aan vervanging toe. Dit komt omdat een omvormer over veel elektronica beschikt, en deze intensief wordt gebruikt. Micro-omvormers hebben een levensduur van 25 jaar.

Installatie

De installatie van de omvormer wordt gedaan tijdens het installeren van de volledige zonnepanelen installatie. De omvormer wordt meestal tegen een loodrechte muur gemonteerd met de aansluitingen aan de onderkant. Er zal altijd een licht verlies aan rendement optreden naargelang de efficiëntie van de omvormer. Bij een centrale omvormer komt er per lus/string twee kabels (de plus en de min) binnen. De meestre omvormers beschikken over twee strings.

Een omvormer weegt minstens 10 kilogram en wordt daarom best door ervaren installateurs geïnstalleerd.

De levensduur van een omvormer is beduidend lager dan de zonnepanelen. Zonnepanelen werken zeker verder voor 25 jaar met vrij weinig rendementsverlies. Dit is niet het geval van een omvormer. De meeste omvormers hebben een levensduur van 8 tot 12 jaar. Daarna zijn ze aan vervanging toe. Dit komt omdat een omvormer over veel elektronica beschikt, en deze intensief gebruikt wordt en vrij warm kan worden, waardoor slijtage optreedt.

Bij een omvormer van meer dan 5kVA heb je in Vlaanderen volgens het AREI reglement twee (of drie) een-fase omvormers nodig voor een 3X230V aansluiting of een driefasige omvormer nodig voor een 3-fase aansluiting met neuter (al kan je ook hier gebruik maken van een-fase omvormers).  

De aansluitingen

Een omvormer beschikt over volgende aansluitingen:

• DC-aansluitingen voor de inkomende zonnepanelen kabels. Meestal 2 a 3 strings per omvormer met elk een positieve en negatieve ingang
• AC-aansluitingen voor de uitgaande kabels naar de meterkast

Eenmaal de installatie voltooid en alles werkt, kan je de opbrengst van je zonnepanelen installatie aflezen op de display van de omvormer.

Welke omvormer kiezen?

Een omvormer wordt voornamelijk gekozen naargelang het vermogen van de zonnepanelen installatie en daarop afgestemd. Voor een maximaal rendement kies je best een omvormer welke tussen 70% en 110% van de installatie aankan. Concreet betekent dit dat bij een zonnepanelen installatie van 5 kWp (een 12-tal panelen) je een omvormer nodig hebt met een vermogen tussen de 3,6kVA tot 5,5kVA.

Meestal wordt gekozen voor een omvormer welke 80% tot 90% van de totale zonnepanelen installatie (totaal Wattpiek) aankan. Dit noemt men onderdimensioneren. Men doet dit omdat in onze regio zonnepanelen vrijwel nooit hun absolute piekrendement behalen gezien de niet altijd ideale weersomstandigheden. Kleinere omvormers starten ook sneller/vroeg op gezien deze een lager opstartvermogen hebben.

Een voordeel hiervan is dat de omvormer ook minder zal kosten in aanschafprijs, en dus de prijs van de installatie zal drukken. In sommige gevallen, wanneer de installatie niet ideaal is, zoals de aanwezigheid van schaduw of een niet ideale hellingsgraad, wordt gekozen voor een nog kleinere omvormer tegenover de zonnepanelen. Ook de oriëntatie van de zonnepanelen is belangrijk. Bij een Oost-West installatie van 6kWp is een 4kVA omvormer voldoende, daar waar bij een volledig zuid-gerichte installatie een 5kVA omvormer is aanbevolen.

Een ander voordeel van (onder)dimensioneren is dat, een omvormer welke weinig belast wordt, d.w.z. een veel te grote omvormer tegenover de installatie, minder efficiënt zal werken. Een omvormer welke zwaarder belast wordt, werkt veel efficiënter. Bij een Oost-West installatie kan de omvormer nog verder ondergedimensioneerd worden naar 60%-70% van het totale vermogen. 

Ook belangrijk is te gaan kijken naar het aantal MPP-trackers/ingangen, zeker wanneer de volledige zonnepanelen installatie niet op dezelfde hellingsgraagd, oriëntatie (bvb Oost-West installatie) kan geplaatst worden of wanneer een deel van de installatie in schaduw ligt. Met meerdere MPP-trackers kan de installatie verder geoptimaliseerd worden, door bijvoorbeeld de oostelijk gerichte zonnepanelen en westelijk gerichte zonnepanelen in een aparte MPP-tracker/string aan te sluiten.

Buiten het vermogen, wat veruit de belangrijkste factor is voor de juiste keuze van de omvormer, spelen volgende factoren ook een criteria:

• Geluid (sommige omvormers produceren meer geluid)
• Rendement/efficiëntie
• Centrale omvormer of micro omvormers
• Niet-hybride of hybride omvormer
• Garantie en aanschafprijs
• Monitoring opties (via internet, bluetooth, iPhone/Android applicaties..)
• Slimme aansturing (om zelfconsumptie te maximaliseren, deze omvormers dienen te kunnen 'spreken' met andere domotica of toestellen zoals de warmtepomp of laadpaal)

Merken

Er is de laatste jaren heel wat beweging en innovatie op de markt van omvormers. Waar een 5-tal jaar geleden nog vooral werkt gewerkt met stringomvormers van Europese makelij zoals SMA, Kostal en Fronius, is dit nu grotendeels vervangen door Aziatische omvormers welke tevens hybride zijn zoals Huawei, Goodwe, Solis en Growatt.

De meest voorkomende omvormers, gerangschikt op populariteit in België zijn:

1. Huawei (China)
2. SMA (Duitsland)
3. SolarEdge (Israël)
4. Enphase (Verenigde Staten)
5. Solis (China)
6. Goodwe (China)
7. Sungrow (China)
8. Growatt (China)
9. Kostal (Duitsland)
10. Fronius (Oostenrijk)

Andere minder bekende merken zijn Solax, Sofar, Delta, Fox ESS, Solplanet, SAJ en APsystems.

Huawei

Huawei is de laatste jaren een zeer vaak gebruikt merk bij zonnepanelen installateurs. Dit omwille van zijn goede prijs-kwaliteitverhouding en mede doordat de (residentiële) omvormers ook allemaal hybride zijn (SUN2000 KTL-L1 en KTL-M1 versie).

Huawei heeft ook zijn eigen batterij, optimizers en sinds kort ook laadpaal. Hierdoor is een volledig all-in-one systeem mogelijk van hetzelfde merk, wat een groot pluspunt is.

De Luna batterij is beschikbaar in 5/10/15kWh per batterijmodule en 2 aparte batterijsystemen kunnen synchroon samenwerken, goed voor 30kWh aan capaciteit.

De optimizers zijn een ander groot voordeel, daar deze net zoals bij SMA (met Tigo optimizers) geplaatst kunnen worden op een beperkt aantal panelen (min. 4 optimizers bij 1-fase omvormers en 6 optimizers bij 3-fase omvormers). Bij SolarEdge dient er bijvoorbeeld op elk paneel een optimizer geplaatst te worden, anders zal de omvormer niet correct werken.

SMA

SMA was tot enkele jaren geleden het grootste merk, maar wordt nu minder geplaatst omdat het vrij duur is, vooral dan de hybride versie, de SMA Sunny Tripower Smart Energy.

De SMA Sunny Boy 1-fase omvormer en Tripower 3-fase omvormer zijn out of the box niet compatibel met batterijen. Hier dient een (dure) batterij-omvormer op te worden aangesloten, met name de Sunny Boy Storage bij een 1-fase Sunny Boy en Sunny Island bij een 3-fase Tripower.

Een voordeel van de hybride SMA Sunny Tripower Smart Energy 3-fase omvormer is wel dat deze compatibel is met meerdere batterij merken, waaronder LG, BYD, Axitec en sinds kort ook de batterij van SMA zelf, de SMA Home Storage.

Er is een 1-fase hybride omvormer op komst, alleen is deze nog niet opgenomen in de lijst van goedgkeurde omvormers door Synergrid welke omvormers homologeerd voor de Belgische markt.

Goodwe

Goodwe is een degelijk omvormer merk gezien zijn prijs-kwaliteit verhouding. Het merk heeft een uitgebreid gamma aan string- en hybride omvormers. Goodwe is ook interessant voor kleine installaties vanaf 2 panelen tot en met 8 met de Goodwe XS-serie.

De hybride EH (1-fase) en ET (3-fase) omvormers zijn net zoals bij SMA compatibel met meerdere batterij merken, waaronder BYD, Pylontech en Goodwe zelf.

Een klein minpunt is de monitoring (SEMS Portal en app) welke beperkt is in monitorong en niet vaak als gebruiksvriendelijk wordt onthaald.

Prijzen

De prijs die je betaalt voor een omvormer hangt grotendeels af van het vermogen van de zonnepanelen instalaltie en of deze 1-fase of 3-fasig is. Een 3-fasige 5kVA omvormer is een 20% duurder dan een 1-fase omvormer van hetzelfde vermogen.

De prijs van een 5kVA omvormer ligt gemiddeld tussen de 600 EUR a 2.200 EUR. De 600 EUR omvormer is dan bijvoorbeeld een 1-fase string omvormer van Goodwe (GoodWe GW5000T-DS) terwijl de omvormer van 2.200 EUR een hybride 3-fase omvormer is van SMA (SMA Sunny Tripower Smart Energy 5.0).

Voor micro omvormers (bv. Enphase) mag je rekenen op een 160 EUR per paneel. Voor een 15-tal panelen, wat overeenkomt met een 5kVA omvormer mag je dus rekenen op een 2.400 EUR. Prijs staat wel niet altijd gelijk aan kwaliteit wanneer we het over omvormers hebben.

De zonnepanelen installatie bepaalt dus de grotendeels de prijs van de omvormer zelf. Maar de prijs van een omvormer van hetzelfde vermogen kan dus heel wat variëren afhankelijk van de bepalende factoren zoals string of hybride, serie of parallel geschakeld, goedkoop of duur merk.

Garantie

De meeste omvormer merken komen vandaag standaard met 10 jaar garantie. Enige uitzondering zijn micro omvormers en power optimizers, welke meestal 25 jaar productgarantie hebben. Bij de meeste merken is het mogelijk om tegen betaling de garantie te verlengen naar 15, 20 en 25 jaar.